The Active ไทยพีบีเอส – ภาคีเครือข่ายฯ ตั้งวงคุยร่วมหาทางออก "แก่ก่อนรวย" จะไปทางไหนดี ออกแบบชีวิต ซีซัน 2 เมื่อชีวิตต้องไปต่อ การทำงานหลังวัยเกษียณจึงจำเป็น นักวิชาการ - เสนอขยายอายุเกษียณแบบสมัครใจ ค่อย ๆ เปลี่ยน ค่อย ๆ ขยับ คุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุ ส่งเสริมการมีงานทำ
องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (ส.ส.ท.) หรือไทยพีบีเอส โดยศูนย์สื่อสารวาระทางสังคมและนโยบายสาธารณะ หรือ The Active ร่วมกับภาคีเครือข่าย จัดเวที Policy Forum "Unretirement: The Next Chapter ชีวิตไม่เกษียณ" ในงานมนุษย์ต่างวัย Fest 2025 ชีวิตดี...ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน 2568
รศ.เฉลิมพล แจ่มจันทร์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่าสถานการณ์สังคมสูงอายุในประเทศไทยเริ่มตั้งแต่ ปี 2548 โดยปี 2567 เป็นสังคมสูงวัยโดยสมบูรณ์และจะเป็นสังคมสูงวัยระดับสุดยอด ในอีก 10 ปีข้างหน้า หรือประมาณการณ์ปี 2578 จะมีผู้สูงอายุสูงถึง 27-30% หมายความว่าจะมึผู้สูงอายุมากถึง 1 ใน 3 ของจำนวนประชากร ซึ่งการเปลี่ยนไปสู่สังคมสูงวัยระดับสุดยอดของไทย ถือว่ามีอัตราที่เร็วมาก ที่สำคัญคือ ผู้สูงอายุไทยอยู่ในสถานการณ์ที่เรียกว่า "แก่ก่อนรวย" ดังนั้น หากไม่มีการเตรียมความพร้อม หมายถึงไม่มีเงินออมเพียงพอ การทำงานหลังวัยเกษียณจึงมีความจำเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ตามการทำงานของผู้สูงอายุขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ได้แก่
- จำเป็นต้องทำแต่ไม่พร้อม เช่นมีปัญหาสุขภาพ เงินออมไม่เพียงพอ
- มีความพร้อมแต่ไม่จำเป็น เป็นกลุ่มที่มีบำนาญ เป็นกลุ่มที่ไม่ต้องสร้างรายได้ แต่ต้องการสร้างคุณค่าให้ตนเอง
- ความคุ้มเสี่ยง ซึ่งส่วนใหญ่มองว่าไม่คุ้ม เนื่องจากสภาพแวดล้อม ซึ่งเกือบ 90% เป็นแรงงานนอกระบบ
รศ.เฉลิมพล แจ่มจันทร์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
"การส่งเสริมผู้สูงอายุให้ยังคงอยู่ในตลาดแรงงาน ถือเป็นทางรอด เพราะผู้มีอายุ ตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป ยังคงมีศักยภาพ และยังเป็นกำลังสำคัญที่จะช่วยพัฒนาประเทศได้ สำหรับเรื่องการ "ขยายอายุเกษียณ" ในแวดวงวิชาการมีการพูดคุยกันมายาวนาน มองว่า การขยายเวลาเกษียณที่ครอบคลุมกลุ่มภาครัฐที่มีอยู่ประมาณ 2 - 3 ล้านคน เป็นการขยายเวลาการทำงานแบบสมัครใจ ลดชั่วโมงการทำงานให้เหมาะสม และค่อยเพิ่มขยายอายุทีละ 1 หรือ 2 ปี เพื่อไม่ให้กระทบกับคนรุ่นใหม่ และการบังคับอาจส่งผลกระทบในวงกว้าง ขณะเดียวกันคนกลุ่มใหญ่ที่สุดของสังคมคือภาคเอกชน ก็สามารถขยายอายุการทำงาน โดยแยกออกจากสิทธิ์ในระบบประกันสังคมการจ่ายสิทธิประโยชน์" รศ.เฉลิมพล กล่าว
กฤษฎี ตั้งจิตถนอมสิน วัย 62 ปี ผู้ผ่านการอบรมโครงการชีวิต ซีซัน 2 วิชา อัปสกิลขั้นสุดสู่การเป็นที่ปรึกษามืออาชีพ เล่าว่า เคยมีอาชีพเป็นวิศวกร ในบริษัทหลักทรัพย์แห่งหนึ่ง แต่ต้องตกงานในวัย 40+ ปี โดยการเออรี่รีไทร์ หรือ “การเกษียณก่อนกำหนด” ไปสมัครงานที่ไหน ก็ไม่มีใครรับ ด้วยเหตุผลอายุเกิน 35 ปี และเงินเดือนสูงเกินไป เลยตัดสินใจเข้าร่วมอบรมกิจกรรมที่สนใจ เพื่อเพิ่มทักษะต่อยอดความรู้ จนมาเจอโครงการ “ที่ปรึกษา” ของเพจมนุษย์ต่างวัย ทำให้ปัจจุบันใช้ความสามารถที่มีและการพัฒนาตนเองมาเป็นที่ปรึกษาให้บริษัท SMEs ไทยหลายแห่ง และยังมีโอกาสได้ทำงานใกล้บ้าน โดยการเป็นบาริสต้า มีรายได้ชั่วโมงละ 50 บาท หรือ 200 บาทต่อวัน สิ่งที่อยากฝากไว้คือ ผู้สูงอายุที่ออกไปงานมีสังคม จะมีสุขภาพที่ดีกว่า การติดบ้าน และในที่สุดติดเตียง
กฤษฎี ตั้งจิตถนอมสิน ผู้ผ่านการอบรมโครงการชีวิต ซีซัน 2
ด้าน วสันต์ ภัยหลีกลี้ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ มองว่า ปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายเฉพาะในการคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุ ในขณะที่สังคมเปลี่ยนและผู้สูงอายุไทยมีอายุเฉลี่ยยืนขึ้น ถึงเวลาต้องปรับให้มีกฎหมายเฉพาะสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุ ให้มีสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการทำงาน มีหลักประกันรายได้ที่เพียงพอ และมีศักดิ์ศรีในการใช้ชีวิต นอกจากนี้เสนอให้ปรับนิยามของ “ผู้สูงอายุ” ใหม่ เนื่องจากปัจจุบันนิยามผู้สูงอายุอยู่ที่ 60 ปี เมื่อก้าวสู่เลข 60 ก็มองว่าตัวเองชราภาพทันทีแม้จะผ่าน 59 ปี มาวันเดียว ซึ่งส่งผลต่อทัศนคติในการทำงาน จึงควรปรับนิยามอายุเพื่อส่งเสริมการทำงานในวัยหลัง 60 ปี
วสันต์ ภัยหลีกลี้ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
ทั้งนี้ สามารถติดตามย้อนหลังได้ที่ ทุกช่องทางของ The Active พร้อมร่วมเรียนรู้และผลักดันประเด็นเรื่องการออมและการเกษียณที่ยั่งยืน กับแพลตฟอร์ม Policy Watch ได้ที่ https://policywatch.thaipbs.or.th/policy/finance-3
ไม่พลาดทุกข่าวสาร สาระความรู้ และคอนเทนต์คุณภาพ ติดตามไทยพีบีเอสทุกช่องทางออนไลน์ ได้ที่
▪ Website : www.thaipbs.or.th
▪ Application : Thai PBS
▪ Social Media Thai PBS : Facebook, YouTube, X , LINE, TikTok, Instagram, Threads, Linkedin